CÁC LOẠI ĐÁNH GIÁ KHÁC NHAU VÀ NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT

Tổng quan về các loại Đánh giá: Chẩn đoán, Quá trình, và Tổng kết

Đánh giá có nhiều hình thức và quy mô. Đối với rất nhiều người, các thuật ngữ này có thể khó phân biệt hoặc đơn giản là không quen thuộc. Nắm được tổng quan, phân biệt được các loại đánh giá là một cách hữu ích để hiểu và sử dụng đánh giá sao cho tốt nhất. Đó là lý do tại sao bạn nên đọc bài viết này.

Bản chất nhiều mặt của đánh giá có nghĩa là các nhà giáo dục có thể tận dụng chúng theo nhiều cách – chính thức hoặc không chính thức, sao cho có giá trị cho quá trình học tập. Điều chính cần nhớ là “Đánh giá là một công cụ học tập”. Điểm chung của tất cả các bài đánh giá là chúng cung cấp một cái nhìn tổng thể về sự hiểu biết của học sinh tại một thời điểm cụ thể trong quá trình học tập.

Về lý do, khi bạn còn là học sinh lớp 12, bạn có thể không nhận thấy được nhiều cách đánh giá mà giáo viên sử dụng. Đối với học sinh trung bình, hoặc bất kỳ ai đã từng là học sinh, từ “kiểm tra” chỉ có một định nghĩa khá rõ ràng và nó thường bao gồm sự lo lắng và kỳ vọng về kết quả cuối cùng. Tuy nhiên, đối với các nhà giáo dục, các bài kiểm tra, đánh giá thực sự khá đa diện và có cả những và có cả những hình thức chính thức, không chính thức trong suốt quá trình học tập.

Đánh giá có thể chạy xuyên suốt từ đầu đến cuối khi có một cuộc “huấn luyện”. Hãy nghĩ về nó giống như một cuộc đua đường dài có vạch xuất phát và vạch đích và nhiều trạm để tiếp nhiên liệu ở giữa. Cuộc đua có thể là bất kỳ khoảng thời gian “huấn luyện” nào, chẳng hạn như một đơn vị, một quý, hoặc thậm chí cả năm. Trong phép ẩn dụ này, học sinh là người chạy và giáo viên là huấn luyện viên đang cố gắng giúp học sinh chạy tốt nhất có thể. Các kiểu đánh giá khác nhau khi được huấn luyện viên (giáo viên) sử dụng đúng cách có thể giúp vận động viên (học sinh) chạy đường đua tốt hơn và hiệu quả hơn.

Một số đánh giá hữu ích trước khi cuộc đua bắt đầu để giúp xác định chiến lược chạy tốt nhất là gì (Đánh giá Chẩn đoán – Diagnostic Assessment). Một số đánh giá có lợi trong cuộc đua để theo dõi tiến trình và xem liệu có nên thực hiện các điều chỉnh đối với chiến lược trong cuộc đua (Đánh giá Quá trình – Formative Assessment). Một số đánh giá được đưa ra để xem liệu học sinh trong toàn bộ trường học hoặc học khu, toàn bộ đội chạy, có tiến về phía trước và đang học tài liệu đã đưa ra (Đánh giá Tạm thời – Interim Assessment) hay không. Và một số đánh giá là tốt nhất vào cuối cuộc đua, để đánh giá hiệu suất, xem bạn đã làm như thế nào và xem cách cải thiện cho cuộc đua tiếp theo (Đánh giá Tổng kết – Summative Assessment).

Như vậy, chúng ta có 3 loại đánh giá nếu chia theo thời điểm đánh giá, mỗi loại có mục đích, hình thức và cách ứng dụng riêng, mà sau này chúng ta sẽ quan tâm chính:

• Đánh giá chẩn đoán/ đánh giá ban đầu (Diagnostic assessment): tiến hành ngay từ đầu để đánh giá kiến thức trước;

• Đánh giá phát triển/ đánh giá hình thành/ đánh giá quá trình học tập của học sinh (Formative assessment): được sử dụng vào giữa và trong suốt quá trình của một đơn vị học tập hoặc một năm học để xác định xem học sinh tiến bộ như thế nào;

• Đánh giá tổng kết (Summative assessment): được diễn ra khi kết thúc một đơn vị học tập, một năm, một kỳ để xem kết quả của quá trình học tập.

Đánh giá có thể chạy xuyên suốt từ đầu đến cuối khi có một cuộc “huấn luyện”.
Hãy nghĩ về nó giống như một cuộc đua đường dài có vạch xuất phát và vạch đích
và nhiều trạm để tiếp nhiên liệu ở giữa.

Ngoài ra còn có một số loại đánh giá khác nhau theo các cách chia khác nhau:

• Đánh giá tạm thời (Interim Assessment): được đưa ra trên toàn bộ trường học hoặc khu học chính để so sánh kết quả của các nhóm học sinh;

• Đánh giá điểm chuẩn (Benchmark Assessment): được sử dụng để đo lường tiến bộ học tập của các nhóm lớn học sinh;

• Đánh giá để cải tiến việc học tập (Assessment for Learning) và Đánh giá kết thúc giai đoạn học tập (Assessment of Learning);

• Đánh giá trên diện rộng (Large-scale Assessment) và Đánh giá trên lớp học (Classroom Assessment);

• …

Đánh giá giúp giáo viên xác định những gì cần dạy, cách dạy và cuối cùng, họ đã dạy nó hiệu quả như thế nào.

Nếu bạn đã từng đặt câu hỏi, “Đánh giá quá trình là gì?” hoặc đã bị nhầm lẫn giữa đánh giá quá trình với đánh giá tổng kết, hoặc đánh giá tạm thời với đánh giá cuối cùng, điều đó không sao! Cùng theo dõi các bài viết tiếp theo của Khaothi.Online để phân biệt các cặp đánh giá và hiểu rõ hơn về chúng, làm sao cho áp dụng linh hoạt chúng trong giảng dạy.